Metody zdobienia naczyń ceramicznych

Zdobienie naczyń ceramicznych to zabieg technologiczny, który ma na celu podwyższenie walorów estetycznych wyrobów. Obecnie rynek jest masowo zalewany maszynowo zdobionymi produktami, które niczym się od siebie nie różnią i są mniej trwałe. Natomiast ręcznie zdobiona i formowana ceramika jest bardzo zróżnicowana i trwała. Ręcznego malowania ceramiki nie stosuje się jednak do tanich i masowo produkowanych wyrobów.

Zdobienie podszkliwne i naszkliwne ceramiki

Powszechnie stosowanymi metodami zdobienia wyrobów z ceramiki są zdobienia podszkliwne oraz zdobienia naszkliwne. Te pierwsze polegają na naniesieniu dekoracji na ceramikę po pierwszym wypaleniu. Następnie wyrób szkliwi się i wypala po raz drugi. Ten rodzaj zdobienia jest obecnie rzadko stosowany, głównie z uwagi na to, że gama barw farb podszkliwnych jest dość mała, a większość barwników traci intensywność w temperaturze wypalania szkliwa. Natomiast zdobienie naszkliwne polega na nakładaniu dekoracji na powierzchnię poszkliwionego i wypalonego już wyrobu.

Farby stosowane w zdobieniach ceramiki są naturalne i całkowicie nieszkodliwe dla środowiska . To sprawia, że wszystkie produkty posiadają odpowiednie atesty pozwalające na ich stosowanie w kontakcie z żywnością. Co więcej, są odporne na działanie wysokich temperatur, dlatego bez problemu mogą być używane w piekarniku czy mikrofalówce. Są również dostosowane do mycia w zmywarce – dowiadujemy się w rozmowie ze specjalistą ze sklepu internetowego  Ceramika Design, który oferuje ręcznie formowane i zdobione wyroby z kamionki i porcelany.

Zdobienie ceramiki wymaga bardzo dużej wiedzy technologicznej i wprawy. Na płaskim arkuszu papieru czy płótnie dużo łatwiej jest malować, niż na trójwymiarowych gładkich i śliskich naczyniach ceramicznych, często o nieregularnych kształtach.

Jakich metod używa się do zdobienia naczyń ceramicznych?

Jedną z metod zdobienia ceramiki jest ręczne malowanie pędzlem specjalną farbą ceramiczną. Pomimo nowoczesnych metod jest to wciąż najcenniejsza technika zdobienia naczyń. Innym ciekawym sposobem dekorowania ceramiki jest technika stempelkowa. Mimo że wykonanie wzorów tą metodą zabiera dużo czasu, to uzyskane w ten sposób efekty nie mają sobie równych. Stemplowanie to częsta metoda zdobienia. Kształt elementu dekoracyjnego wycięty jest na stemplu z gąbki lub miękkiej gumy, a farbę do stemplowania rozprowadza się cienką warstwą na palecie szklanej i stąd przenosi się stemplem na powierzchnię wyrobu. Stempelki mają najczęściej kształt kropek, kółek, rybich łusek czy listków. Niezależnie od wielkości naczynia zawsze prezentują się imponująco. Ceramika w Bolesławcu zdobiona tą właśnie techniką bardzo często nawiązuje do motywów ludowych i folklorystycznych, które cieszą się bardzo dużą popularnością. Można je spotkać głównie na ceramicznych filiżankach, dzbankach, paterach, półmiskach czy talerzach.

Ceramika może być również zdobiona metalami szlachetnymi (np. ciekłymi preparatami złota czy platyny), które następnie się wypala. Inną metodą zdobienia naczyń ceramicznych może być pastelaż, co oznacza malowanie ornamentu za pomocą rożka, w którego ostrym końcu znajduje się otwór. Techniką tą można zdobić również elementy wypukłe. Najtrudniejszą w wykonaniu metodą zdobniczą jest jednak sgrafitto, polegającą na wykonaniu rysunku na kalce, który następnie nakłuwa się igłą. Rysunek ten przykłada się do wysuszonej powierzchni pokrytej angobą i przypudrowuje, np. zmieloną kredą. W ten sposób tworzy się kreskowany kontur właściwego rysunku, który wykonywany jest techniką grawerską.

Jak widzimy, niektóre metody zdobienia naczyń ceramicznych są bardzo złożone, a ich efekty - różnorodne. W piękny i oryginalny sposób odwzorowują one naszą tradycję, współczesność, inspiracje i zamiłowanie do form sztuki użytkowej.