Skąd wzięła się tradycja noszenia obrączek ślubnych?

Dzisiaj zapewne nikt z nas nie wyobraża sobie ceremonii ślubnej, tak kościelnej, jak i cywilnej, bez tradycyjnej wymiany obrączek pomiędzy małżonkami. To piękny i bardzo symboliczny zwyczaj, który ma naprawdę długą historię. W jaki sposób postrzegano obrączki ślubne na przełomie dziejów? Jaka jest ich symbolika i w jaki sposób podchodzi się do tej kwestii współcześnie?

Historia i symbolika obrączek

Tradycja wymiany obrączek pomiędzy świeżo poślubionymi osobami znana jest przynajmniej od czasów starożytnego Egiptu. Jak wskazują źródła, czyli zwoje papirusowe sprzed 6000 lat ówcześnie małżonkowie ubierali na palce ozdoby wykonane z roślinnych włókien. Prawdopodobnie dość szybko takie pierwsze obrączki ewoluowały – konopie czy trzcinę zastępowano paskami skóry, zwierzęcymi kośćmi i ostatecznie metalem.

Z Egiptu zwyczaj trafił do Grecji i Rzymu gdzie, jeszcze w ramach obrzędów pogańskich, obrączki stanowiły potwierdzenie zawartego kontraktu oraz przynależność kobiety do męża. Wraz z rozwojem chrześcijaństwa obrączki zostały zaadaptowane do założeń tego wyznania. Od mniej więcej XI wieku służyły one za symbol zaślubin z Jezusem, zatem nosiły je osoby zakonne. Ponad dwa wieki później wymiana obrączek stała się w religii chrześcijańskiej ważnym elementem ceremonii ślubnej. Został on rozpowszechniony w całej Europie między innymi dzięki kupcom i podróżnikom. Dość późno zwyczaj dotarł jednak na ziemie polskie, bo dopiero w XVIII wieku. Do okresu I wojny światowej obrączki nosiły w dodatku tylko kobiety.

Dlaczego obrączki stały się tak popularną i ważną częścią ceremonii ślubnej? Wpływ na to ma przede wszystkim ich symbolika: jako okrąg stanowią figurę idealną, o kształcie bez początku i końca, czyli dążącą do nieskończoności. W artystyczny i duchowy sposób ten niewielki krążek stał się zatem symbolem wiecznej miłości.

Na której dłoni noszone są obrączki?

Pierwotnie obrączki zakładano na lewą dłoń, a dokładniej na jej czwarty palec. Skąd taki zwyczaj? Starożytni uważali, że w tym właśnie miejscu znajduje się żyła miłości, czyli vena amoris. Wiele kultur do tej pory nosi je na lewej ręce. Prawdopodobnie było tak także i w Polsce. Niestety, krwawa i powstańcza historia naszego kraju może mieć związek z przełożeniem ich na prawą rękę. W okresie dotykających nas zawieruszeń narodowych Polacy, na znak żałoby po utracie ojczyzny, przekładali obrączki na palce prawej dłoni. Zwyczaj ten się upowszechnił, chociaż zatracił swoje pierwotne znaczenie historyczne – tak przynajmniej głosi legenda.

Według innych podań prawa dłoń w wyznaniu katolickim jest uznawana za ważniejszą, bo to nią wykonywany jest znak krzyża. Stąd w wielu krajach, w tym w Polsce, umocnił się zwyczaj nakładania obrączki nadal na czwarty palec dłoni, ale właśnie prawej.

W krajach takich, jak Kanada, Czechy, Francja czy Włochy ślubne obrączki zakładane są na lewą rękę, najprawdopodobniej w wyniku wspomnianych przyzwyczajeń kulturowych. W naszym kraju zwyczajowo na serdeczny palec lewej dłoni obrączkę przekładają osoby owdowiałe.

Współczesne podejście do obrączek ślubnych

Dawniej obrączki nosiły tylko kobiety, a o ich założeniu decydowali przyszli mężowie. Współcześnie zwyczaj ten utrzymał się w szczątkowej postaci: uważa się, że to  mężczyzna powinien być odpowiedzialny za wybór oraz zakup obrączek. Jak wygląda to w praktyce? Pytanie to zadaliśmy doradcy z pracowni jubilerskiej  Trójca Gold w Katowicach:  Obyczaj ten na szczęście zamiera i obecnie obrączki wybierają wspólnie narzeczeni, dopasowując wzór czy kruszec do swoich indywidualnych oczekiwań. Zmieniło się także podejście do wzornictwa: dawniej dość proste modele są często zastępowane wariantami łączącymi w sobie różne metale szlachetne czy nawet ozdabianymi kamieniami jubilerskimi.

Jak widać piękny zwyczaj przetrwał zmiany dziejowe i, podobnie jak pierwotnie, sama tradycja się nie zmienia, zmieniają się jedynie materiały czy wzory, jakie trafiają na obrączki ślubne. Co do ich wyglądu – wybór zawsze należy do dwojga kochających się osób! Na sam zakup warto zdecydować się natomiast pod koniec lub na początku roku, kiedy ceny kruszców są najbardziej stabilne.